روابط ایران و چین که دارای سابقه دیرینه تاریخی بوده، به بیش از 2500سال باز می‌گردد.
مبادلات فرهنگی، هنری و علمی بر تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بین 2ملت ابعاد گسترده‌ای داشته است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی همکاری‌های 2کشور وارد مرحله جدیدی شده است که نقطه عطف آن در سفر مقام معظم رهبری به چین در زمان تصدی ریاست‌جمهوری و امضای برنامه همکاری‌های فرهنگی و علمی، آموزشی توسط علی اکبر ولایتی وزیر خارجه وقت کشورمان بوده است.
در همین راستا برنامه مبادلات فرهنگی دوسالانه توسط مقامات فرهنگی 2کشور به امضا رسیده است که در سال 1381 همزمان با سفر جیانگ زمین رئیس‌جمهوری وقت چین به تهران در سال 1380 و آخرین بار در سفر سال 1383 وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران به چین تمدید شد.
علاوه بر این روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین نیز در طول سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی از رشد زیادی برخوردار بوده است.
با پایان جنگ تحمیلی و آغاز دوران سازندگی در کشور از یک سو و همچنین تداوم سیاست درهای باز اقتصادی از سوی دولت چین، رابطه ایران با چین وارد ابعاد جدیدتر و گسترده‌تری شد.
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین با اتکا به سیاست خارجی مستقل و در چارچوب اصول همزیستی و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، از مواضع و دیدگاه‌های مشترک بسیاری به ویژه در نفی هرگونه سلطه طلبی و یکجانبه‌گرایی در روابط بین‌الملل برخوردار هستند.
بر این اساس 2کشور اقدام به بسط روابط با یکدیگر نموده و در این راستا طی سال‌های گذشته هیات‌های مختلفی نیز در بالاترین سطوح به تهران و پکن سفر کرده‌اند.
همچنین، با توجه به مزیت‌های چین در زمینه اقتصادی ناشی از روابط خوب 2جانبه و همچنین نیاز مبرم این کشور به انرژی و ضرورت تأمین آن از سوی ایران، یک فرصت همپوشانی اقتصادی برای 2 کشور پدید آورده است.
بر همین اساس است که اولویت چین در بخش تأمین انرژی و فرآورده‌های آن در ایران است. لذا می‌توان گفت شواهد و قرائن نوید بخش چشم‌اندازی روشن از توسعه و تعمیق مناسبات 2کشور در ابعاد مختلف می‌باشد.
از این جهت سفر وزیر خارجه چین به ایران و رایزنی‌های وی در تهران، قطعا به تحکیم و گسترش روابط دوستانه و نزدیک دو کشور کمک خواهد کرد. البته بسیاری از رسانه‌های خارجی سفر یانگ جه ایچی را به منظور رایزنی وی با مقامات ایرانی درخصوص پرونده هسته‌ای دانسته‌اند که در این باره باید 2نکته را یادآور شد.
اول این که هرچند آمریکا، انگلیس و فرانسه در تلاش برای تشدید تحریم‌ها علیه ایران به سبب برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز آن هستند و فشارهای زیادی را هم به منظور همراه کردن 2عضو دائم شورای امنیت یعنی چین و روسیه به‌کار می‌برند اما تا امروز کمترین توفیقی در همراهی پکن و مسکو نداشته‌اند.
در همین رابطه می‌توان به دیدارهای اخیر رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا و تزیپی لیونی، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی و برخی دیگر از مقامات اروپایی از چین اشاره کرد؛ هرچند همان‌طور که گفته شد کارشناسان و رسانه‌ها، این دیدارها را در جلب حمایت پکن بر ضد ایران ناکام دانستند.
از دیگر سو باید توجه داشت که وجود عواملی مانند مشترکات فرهنگی و تاریخی دیرینه بین 2کشور، عضویت در مجامع بین‌المللی گوناگون مانند جنبش عدم تعهد، آسیایی بودن، نداشتن سابقه استعماری، ظرفیت‌ها و انتظارات هر 2 طرف را برای حمایت از یکدیگر و اتخاذ مواضع عادلانه در مقابل تهدیدات افزایش می‌دهد.
*معاون آسیا، اقیانوسیه
و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع
وزارت خارجه
